Հարցազրույցներ

«Փյունիկ» ֆուտբոլային ակումբի սեփականատեր Արթուր Սողոմոնյանը խոսել է ավարտված մրցաշրջանի և ակումբի առաջիկա նպատակների մասին։

«Այս մրցաշրջանը հարուստ էր իրադարձություններով. ամռան սկզբում մեր ակումբ եկավ նոր մարզչական շտաբ` Անդրեյ Տալալաևի գլխավորությամբ: Կարճ ժամանակահատվածում հաջողվեց ստեղծել մարտունակ կոլեկտիվ և առաջին անգամ Հայաստանի պատմության մեջ հաղթահարել Եվրոպայի լիգայի առաջին երկու որակավորման փուլերը, չնայած որ մեզ բաժին ընկան շատ լուրջ մրցակիցներ` մակեդոնական «Վարդար»-ը և ղազախական «Տոբոլ»-ը, իսկ երրորդ փուլում մեզ բաժին ընկավ էլ ավելի անվանի թիմ` Թել Ավիվի «Մաքքաբի»-ն: Տղաներն անձնուրաց էին պայքարում, շատ քիչ էր մնում նաև այդ մրցակցին հաղթահարելու համար: Այնուամենայնիվ, ես գոհ եմ թիմի խաղով և արդյունքներով: Շատ ուրախ եմ, որ հաջողվեց երկրպագուներին հետ բերել մարզադաշտ, տանը խաղալիս գրեթե ողջ «Հանրապետական» մարզադաշտը լցվում էր և, այդ թվում նաև, երկրպագուների շնորհիվ մենք հաղթեցինք երեք տնային խաղերից երկուսում, իսկ մեկը ոչ-ոքի ավարտեցինք:

Եվրագավաթներին հաջող ելույթը լավատեսություն ներշնչեց, գումարած դրան, սեպտեմբերին հայկական ֆուտբոլում մեծ փոփոխություններ տեղի ունեցան. փոխվեց ֆուտբոլի ֆեդերացիայի նախագահը: Առաջնություն վերադարձավ Գյումրիի «Շիրակ»-ը: Ակնկալիքները մրցաշրջանից շատ մեծ էին:

Սկզբում ամեն բան հենց այդպես էր դասավորվում, իննը թիմերից հինգը հավակնում էին Հայաստանի չեմպիոնի կոչմանը, բոլոր հանդիպումները` առանց բացառության անցնում էին հետաքրքիր, անզիջում պայքարում, արդյունքը գուշակելը գրեթե անհնար էր: Իմ կարծիքով` այս առաջնությունը կարող էր դառնալ ամենահետաքրքիրը Հայաստանի նորագույն պատմության մեջ:

Ջմեռային տրանսֆերային պատուհանի ընթացքում մեր թիմը զգալիորեն ուժեղացավ, իսկ ապրիլի վերջում ակումբը գլխավորեց ռուս լավագույն մասնագետներից մեկը` Ալեքսանդր Տարխանովը: Անդրեյ Տալալաևը ստիպված էր լքել ակումբը ընտանեկան պատճառներով: Առաջնության երկրորդ մասում «Փյունիկ»-ն էլ ավելի կազմակերպված և հետքրքիր խաղ էր ցուցադրում և արդարացիորեն գլխավորեց մրցաշարային աղյուսակը: Թվում էր` թիմի քրտնաջան աշխատանքն ամբողջ տարվա ընթացքում պետք է տար անհրաժեշտ արդյունքը: Բայց առաջնությունում սկսեցին տարօրինակ բաներ կատարվել, գործի դրվեցին մութ սխեմաներ, առաջնությունն ու գավաթը ուղեկցվեցին մեծ սկանդալներով, որոնցից անմասն չմնացին մրցանակի համար պայքարող ակումբներից շատերը: «Բանաց»-ը հրաժարվեց խաղալ գավաթի կիսաեզրափակչում, «Փյունիկ»-ը և մյուս ակումբները դիմեցին մրցավարական կոմիտե` բողոքելով ոչ պատշաճ և կողմնակալ մրցավարության դեմ: Իմաստ չկա կրկնելու մեր բոլոր հայտարարությունները, բայց շատ վատ արդյունք ունեցանք. Հայաստանի ֆուտբոլի առաջնությունը սկանդալով ավարտվեց: Հաղթողը որոշվեց ոչ թե սպորտային սկզբունքներով, այլ կոպտագույն, և, մեր կարծիքով, կանխամտածված մրցավարական սխալների արդյունքում:

Կրկնվեց 2008թ-ի Հայաստանի առաջնության պատմությունը, երբ չեմպիոնը նույնպես որոշվեց ոչ թե խաղադաշտում, այլ հետկուլիսային ինտրիգների և մրցավարական անօրինականության արդյունքում: Այս ամենը մեծ վրդովմունք առաջացրեց ոչ միայն մեզ մոտ, այլև Հայաստանի ողջ ֆուտբոլային հասարակության շրջանում: 11 տարվա ընթացքում շատ քիչ բան է փոխվել: Ամենայն հավանականությամբ նույն գործող դեմքերն են, ամենաքիչը չեմպիոնների թիմի նույն մարզիչը. կոնկրետ ինձ մոտ դա մեծ հիասթափություն առաջացրեց: Մենք անկեղծորեն հավատում էինք հայկական ֆուտբոլում դեպի լավը տանող փոփոխություններին ֆեդերացիայի նախագահի փոխվելուց հետո, բայց, երևի, միամտություն էր կարծել, որ փոխելով միայն ղեկավարությունը, նույնը թողնելով ամբողջ միջին շերտը, կարելի է հասնել էական արդյունքների: Ակնհայտ է, որ սպասվում է երկար, տքնաջան աշխատանք, որպեսզի ֆուտբոլը Հայաստանում վերադառնա բարձր պրոֆեսիանալ մակարդակ:

Ամեն դեպքում, ես անկեղծորեն շնորհակալ եմ մեր մարզիչներին` Անդրեյ Տալալաևին, Ալեքսանդր Տարխանովին, բոլոր խաղացողներին, մարզիչներին և ադմինիստրատիվ կազմին: Մեր թիմն արեց ամեն բան՝ հաղթանակի համար և արժանի է չեմպիոն լինելուն:

Առաջնությունն ավարտվեց, հիմա ամբողջ ուշադրությունը սևեռված է Եվրագավաթներին: Ինչպես մեզ հայտնի է, այնտեղ նույնպես ամեն բան մաքուր չէ և կան հարցեր:

Այդ հարցն ավելի լավ է տալ Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի ղեկավարությանը: Եվրագավաթներում մասնակցության արտոնագիր տալը նրանց իրավասության մեջ է: Ինձ համար զարհուրելի է հետևել, թե ինչպես է Ռուսաստանի առաջնությունից Հայաստանի առաջնություն պաշտոնապես տեղափոխված ակումբը արտոնագիր ստացել, ներկայացնելով փաստաթղթեր, որ արդեն 3 տարի անընդմեջ ելույթ է ունենում Հայաստանի առաջնությունում:

Դա ևս մեկ անգամ ապացուցում է, որ մեր ֆուտբոլում ոչ մի լուրջ փոփոխություններ տեղի չեն ունենում: Առաջվա պես կեղծ թղթերն օրենքներից ավելի ուժեղ են:

Բայց չէ՞ որ հայկական ֆուտբոլում էլ են հեղափոխական փոփոխություններ տեղի ունեցել, սեպտեմբերին փոխվեց Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի նախագահը, ներկայացվեց Հանրապետությունում մասսայական և պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլի զարգացման ծրագիրը, ի՞նչ փոխվեց:

Իհարկե, փոփոխություններ կան, և բավականին շոշափելի` առաջին հերթին մասսայական ֆուտբոլի զարգացման հարցում: Ֆեդերացիան ակտիվորեն զարգացնում է ֆուտբոլը շրջաններում, Վաղարշապատում բազա է գործարդրվել, Արմավիրում ֆուտբոլային բազա և մարզադաշտ է կառուցվում, Վանաձորում մարզադաշտի շինարարությունն ավարտին է մոտենում, հաջորդ տարվանից Հայաստանի առաջնությունում հանդես կգան նոր թիմեր՝ Նոյեմբերյանից, Չարենցավանից և, ըստ երևույթին, Դիլիջանից, դա չի կարող չուրախացնել: Մենք նույնպես աշխատում ենք մասնակցել շրջանների զարգացմանը, օրինակ` պլանավորում ենք մեր միջոցներով վերականգնել Դիլիջանի մարզադաշտը:

Հայկական ֆուտբոլի համար մեծ աջակցություն կլինի ԲԿՄԱ թիմի ստեղծումը, 18-ամյա տաղանդավոր տղաները կկարողանան ծառայել բանակում և դրան զուգահեռ չկորցնել խաղային պրակտիկան: Ֆեդերացիայի նախագահ Արթուր Վանեցյանը հայտարարել է, որ այդ որոշումն արդեն ընդունվել է:

Ինչքանով որ գիտեմ, Հայաստանի առաջնության նոր կանոնակարգ է պատրաստվում, աստիճանաբար նորացվում է ֆեդերացիայի կազմը:

Այդ ամենը պետք է իր պտուղները տա, բայց այսօր հայկական ֆուտբոլում իրավիճակը լրջորեն փոխելու համար դա ակնհայտորեն բավարար չէ:

Չեմ կարող ղեկավարների խորհուրդներ տալ, թե ինչպես կազմակերպել աշխատանքը ֆեդերացիայում, բայց կարծում եմ, որ կան ակնհայտ սխալներ, որոնք շտապ լուծում են պահանջում և որոնց հետևանքով արդար պայքարի սկզբունքները և ֆուտբոլի զարգացումը ոտնահարվում են:

Առաջին հերթին դա վերաբերվում է մրցավարական և կարգապահական կոմիտեներին, որոնք ոչ միայն չկարողացան առաջնության անկցկացման թափանցիկությունը և օբյեկտիվությունը ապահովել, այլ դարձան ձախողման հիմնական մեղավորները:

Հուսով եմ, որ այս կոմիտեները ամբողջությամբ կնորացվեն, հակառակ դեպքում պատմությունը կկրկնվի, ինչը կարող է ունենալ էլ ավելի կործանարար հետևանքներ: Ամբողջ մրցաշրջանի ընթացքում մենք բազմիցս շփվել ենք այդ կոմիտեների ղեկավարների հետ: Մեր կարծիքով` իրավասության մակարդակը շատ ցածր է, և ամենազարմանալին այն է, որ որևէ բան փոխելու ցանկություն չկա: Անթույլատրելի է, որ այդ մարդիկ շարունակեն աշխատել այդ կոմիտեներում:

Ակումբների և ներդրողների վստահությունը շահելու համար անհրաժեշտ են որոշումներ կայացնելու անաչառ և օբյեկտիվ մոտեցումներ: Ոչ մեկի համար գաղտնիք չէ, որ ֆուտբոլի ֆեդերացիայի նախկին ղեկավարության հիմնական խնդիրն այն էր, որ ֆեդերացիայի նախագահը միաժամանակ ակումբներից մեկի, որը մասնակցում էր Հայաստանի առաջնությանը, սեփականատերն էր:

Ակնհայտ է, որ ոչ մի օբյեկտիվության մասին խոսք գնալ չէր կարող, ամեն բան դեկլարատիվ բնույթ էր կրում: Ցավոք սրտի, այդ բաներն այժմ էլ են տեղի ունենում, հիմնական կոմիտեներից մեկի ղեկավարը ֆուտբոլային ակումբի սեփականատեր է, ինչն անհամատեղելի է օբյեկտիվության սկզբունքների հետ: Նման բան անհնար է հանդիպել որևէ եվրոպական առաջնությունում:

Ես լիովին աջակցում եմ ՀՖՖ-ի գործադիր կոմիտեում ակումբների ներկայացուցչությանը, կարծում եմ, որ այն պետք է էլ ավելի ընդլայնվի, կապված այն բանի հետ, որ Հայաստանում չկա պրոֆեսիոնալ լիգա և առաջնությունը կազմակերպելու բոլոր հարցերը լուծում է ֆեդերացիան: Բայց ակումբների ներկայացուցիչների մասնակցությունը ֆեդերացիայի գործնական աշխատանքում կամ կարևորագույն կոմիտեների ղեկավարումը անթույլատրելի է և հանգեցնում է շահերի լուրջ բախումների:

Վստահ եմ, որ միայն ֆուտբոլի ֆեդերացիայի ջանքերը բավարար չեն, շատ բան կախված է հենց ակումբների դիրքորոշումից: Ակումբների միջև հարաբերությունները պետք է կառուցվեն պրոֆեսիոնալ և ճիշտ սկզբունքներով: Դա առաջին հերթին վերաբերվում է ֆուտբոլիստների տրանսֆերներին, մրցավարների հետ շփմանը և խաղերի անցկացման անվտանգության կազմակերպմանը: Ցավոք սրտի, հայկական ֆուտբոլում հաճախ կարելի է նկատել, թե ինչպես է մի ակումբի ղեկավարը կամ մարզիչը ուղղակիորեն շփվում այլ ակումբի ֆուտբոլիստի հետ` առաջարկելով խզել ընթացիկ պայմանագիրը և անցնել ավելի լավ վարձատրման, նման բանը անթույլատրելի է պրոֆեսիոնալ սպորտում:

Մրցավարների մասին արդեն շատ բան է ասված, բայց, ցավոք սրտի, նրանք հաճախ միայն կատարողներ են, պատվիրատուները հենց ակումբների ներկայացուցիչներն են լինում: Դրա դեմ պետք է անողոքաբար պայքարել: Ինչ վերաբերվում է խաղերի անվտանգության կազմակերպմանը, հարցը շատ սուր է դրված. ֆուտբոլը միշտ էլ մեծ հույզերով է ուղեկցվում, հենց դա էլ նրան գրավիչ է դարձնում, բայց երբ հույզերը վերածվում են վնասվածքներով և սպառնալիքներով ծեծկռտուքի, դա արդեն պրոֆեսիոնալ սպորտի սահմաններից դուրս է:

Օրինակ` մեր երկու ուղևորությունները Վանաձոր ավարտվեցին ծեծկռտուքով և քիչ էր մնում` լուրջ հետևանքներ ունենային: Եթե խիստ միջոցներ չձեռնարկվեն, հաջորդ այցելությունը կարող է ողբերգությամբ ավարտվել: Իմ կարծիքով` Լոռի ակումբի երկրպագուները ամենաակտիվներից են, ինչը անխոս զարդարեց անցյալ առաջնությունը, բայց խաղերի սարսափելի կազմակերպումը բոլորի համար մեծ խնդիր է դարձել. դա ոչնչացնում է մրցության սպորտային մթնոլորտը: Հարկավոր է մեծ միջոցներ և ջանքեր ներդնել Հայաստանում ֆուտբոլը պրոֆեսիոնալ մակարդակի հասցնելու համար:

Ցանկացած պարագայում ես վստահ եմ, որ մեր երկրպագուները կտեսնեն հետաքրքիր ֆուտբոլ, և միասին կշարունակենք կառուցել Հայաստանի լավագույն ֆուտբոլային ակումբը»։