«Ես ձեզ ասում եմ՝ կգա ոգու սով, և դուք կքաղցեք ճոխ սեղանի մոտ». այսօր Ավետիք Իսահակյանի ծննդյան օրն է
Կյանքն է ամպի փախչող ստվեր, վայրկյանն է միշտ իրական. Բախտի կռանը կամքն է թեև, բայց դիպվածն է տիրական: * * *
Խաղերով լի այս աշխարհում խաղդ եթե տանուլ տաս, Զվարթ եղի՛ր, ու այդպիսով բախտի վրա կըխնդաս... Այսօր հայ բանաստեղծ, արձակագիր, ակադեմիկոս, հասարակական գործիչ Ավետիք Իսահակյանի ծննդան օրն է: Վարպետը հայ գրականության ու գրաքննադատության մեծագույն դեմքերից է: Ալեքսանդրապոլի Ղազարապատ գյուղում մեծացած Իսահակյանը փոքրուց ներշնչվել է հայրենի բնաշխարհով ու ժողովրդական բանահյուսությամբ: «Ժողովրդի սրտի մեջ շատ բան կա, որոնեցեք և կգտնեք»,- ասել է Իսահակյանը: Սովորել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում, իսկ 1893-ին ընդունվել է Լայպցիգի համալսարան` որպես ազատ ունկնդիր: Գրական գործունեությանը զուգահեռ զբաղվել է նաև քաղաքական գործունեությամբ, ինչի հետևանքով մի քանի անգամ ձերբակալվել է, իսկ 1911-ին տարագրվել է արտասահման: Դա՛րդըս լացեք, սարի սըմբուլ, Ալվան-ալվան ծաղիկներ. Դա՛րդըս լացեք, բաղի բլբո՛ւլ, Ամպշող երկնուց զով-հովեր... Նա երկար տարիներ ապրել է օտարության մեջ, սակայն մշտապես հետևել է հայրենիքում տիրող իրավիճակին: Հայերի ցեղասպանությունը հաստատում է Իսահակյանի ամենամռայլ կանխատեսումները երիտթուրքերի քաղաքականության վերաբերյալ: Եղեռնի ծանր պատկերներով են հագեցած նրա «Ձյունն է եկել ծածկել հիմա...», «Հայաստանին», «Ահա նորեն գարուն եկավ» բանաստեղծությունները։ XIX դարի վերջի և XX դար սկզբի հայ քաղաքական կյանքի, Հայկակական հարցի յուրահատուկ համայնապատկերը պիտի դառնար Իսահակյանի «Ուստա Կարոն» մեծածավալ վեպը, որն ուղեկցեց գրողին ստեղծագործական կյանքում և, ավաղ, մնաց անավարտ: «Ուստա Կարոն» կավարտվի այն օրը, երբ կլուծվի հայկական հարցը»,- ասել է Վարպետը։ «Կյանքը շոշափելի երազ է, երազը` անշոշափելի կյանք» Նա թողել է հարուստ գրական ժառանգություն: Նրա ստեղծագործությունները թարգմանվել են տարբեր լեզուներով: «Իսահակյանն առաջնակարգ բանաստեղծ է, թերևս հիմա չկա այդպիսի առաջնակարգ ու պայծառ տաղանդ ամբողջ Եվրոպայում»,- այսպես է նրան բնութագրել ռուս բանաստեղծ Ալեքսանդր Բլոկը: Վարպետը վերջնականապես հայրենիք է վերադարձել 1936-ին: Նա մահացել է 1957-ի հոկտեմբերին` 81 տարեկանում: Վարպետը թոռան` Ավիկի հետ «Մի ժողովուրդ, որ ստեղծել է գրականություն, երբեք չի կորչի» «Մտքի ցելերում սիրտն է սերմնացան» «Խղճի վերքերը երբեք չեն սպիանում»: |