«Նա մի կտոր Հայաստան է». այսօր Խաչատուր Աբովյանի ծննդյան օրն է
 «Ձեզ եմ ասում, ձեզ, հայոց նորահաս երիտասարդք, ձեր անումին մեռնիմ, ձեր արևին ղուրբան, տասը լեզու սովորեցեք, ձեր լեզուն, ձեր հավատը ղայիմ բռնեցեք». Խաչատուր Աբովյանի կոչն է երիտասարդներին: Այսօր գրող, մանկավարժ, բանագետ-ազգագրագետ, հրապարակախոս, հասարակական գործիչ Խաչատուր Աբովյանի ծննդյան օրն է: Աբովյանի ստեղծագործությամբ՝ «Վերք Հայաստանի» վեպով, սկիզբ է առնում հայ գրականության զարգացման նոր փուլը՝ նոր թեմատիկայով, լեզվով և հերոսի ընտրությամբ: «Աբովյանի մեջ խտացված են Մաշտոցի դիվանագիտական հանճարը, Խորենացու հայրենասիրական կրակը, Նարեկացու կատարելության աղոթքը: Աբովյանը մեր ազգային ոգու մարմնացումն է»,- ասել է Համո Սահյանը: Գրողը ծնվել է 1809 թ. հոկտեմբեր 15-ին Քանաքեռում: 1819–22 թթ-ին սովորել է Էջմիածնի վանական, 1824–26 թթ-ին` Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցներում, 1830–35 թթ-ին ուսանել է Դորպատի համալսարանում: Սովորել է մի շարք լեզուներ՝ գերմաներեն, ֆրանսերեն, անգլերեն, լատիներեն, ուսումնասիրել բնական և հասարակական գիտություններ, երաժշտություն: Գրել է չափածո և արձակ գործեր, հեղինակ է նաև ուսումնասիրությունների, դպրոցական ձեռնարկների: Իր կենդանության օրոք տպագրվել է միայն «Նախաշավիղ կրթության» դասագիրքը: «Ով Հայաստանը չի տեսել, ճանաչելով Աբովյանին, կտեսնի Հայաստանը: Նա մի կտոր Հայաստան է, որ իր մեջ ունի նրա ամբողջությունը: Նա վեհ է, ինչպես իրենց լեռները և խորն է, ինչպես իրենց ձորերը, գիտե մեծահորեն տանել, ներել»,-այսպես Աբովյանի մասին խոսել է Դորպատի համալսարանի պրոֆեսոր Ֆրիդրիխ Պարրոտը: 1837–43 թթ-ին, որպես տեսուչ, աշխատել է Թիֆլիսի, 1843–48 թթ-ին՝ Երևանի գավառական դպրոցներում: |
